Hai Mặt Cuộc Đời

Hai Mặt Cuộc Đời


Bạn

Buổi sáng thức dậy, đêm qua trời nóng quá, mờ sáng trời trở lạnh, khoát vội chiếc áo lên người. Ừ! áo trái, không được, phải trở lại mặt bên kia, đó mới là mặt áo phải, để mặc ra đường, nó đẹp hơn, những đường may được dấu vào bên trong, bông hoa trên áo cũng có vẻ sáng hơn. Người ta sẽ đánh giá mình về cái bề này của áo; còn bề bên kia, cái bề trái, thì...sao cũng được.

À! mà cũng nghịch lý, chính cái phần tiếp xúc với da thịt mình, tạo cho mình cái cảm giác thoải mái, hay ấm áp, đó mới chính là “mặt” quan trọng với mình, mình lại dễ dãi “sao cũng được” còn cái bề bên kia, để cho người khác ngắm, lại được xem là rất quan trọng. Áo là của mình, tại sao cái phần dính với da thịt mình lại không quan trọng, mà cái phần để cho mắt người khác nhìn đánh giá lại mới là tiêu chuẩn của sự hạnh phúc. Hóa ra hạnh phúc của mình không phải là điều mình trực tiếp cảm nhận, mà phụ thuộc vào sự đánh giá của những người khác, những người không mặc chiếc áo này, và chỉ nhìn thấy được một mặt của chiếc áo. Dẫu sao, mình cũng phải mặt chiếc áo (hai mặt) này bước vào một ngày trong đời của mình. Một mặt đã không thành chiếc áo. Một mặt áo không thể mặc vào đời.

Chuyện gì con? Mẹ có điện thoại hả? Đưa cho mẹ - Gì? “nhỏ”, đi Đà lạt hả? Chờ chút xíu, lát mình gọi lại. Đi Đà lạt, vui đó! Đà lạt mùa hè, hoa rực rỡ trong nắng, khí hậu lại không lạnh, không nóng lắm; đi đông vui, đâu phải lúc nào cũng có thể đi chơi xa với nhiều bạn bè. Nhưng, thằng bé học trong Sài-gòn, phải vào thăm nó, cho nó ít tiền, nhân tiện mình đang có thời gian. Thôi, báo với nhỏ bạn, mình không đi Đà Lạt.

Ừ! Mặt này của tờ bạc thay vì đưa ra cho chuyến đi chơi với bạn bè, cho những niềm vui của mình, phải rút lại. Mặt kia của tờ bạc mình quyết định đưa ra, cho thằng bé, chắc nó đang cần.

À! thì ra tờ bạc có hai mặt; mình “mua” cái hạnh phúc mình được đi chơi, thì phải “bán” cái hạnh phúc của việc gặp thằng bé và nhìn nó cười vui bên mẹ. Bề trái của hạnh phúc cho một chuyến đi chơi xa là việc thằng bé đang mong gặp mình mà không gặp được. Bề trái của hạnh phúc gặp thằng bé là việc mình phải “hy sinh” một chuyến đi vui với bạn bè. Hạnh phúc và đau khổ không phải là hai mảnh riêng biệt tách rời nhau, mà chính là một, là hình và bóng, hay khác hơn, là bóng và hình.

Hạnh phúc và đau khổ cứ ôm quyện lấy nhau, xoắn xít, theo tháng năm, theo nhịp đời sống. Hai mặt của tờ bạc: mua và bán, cho và nhận. Hai mặt của cuộc đời: có và không, hạnh phúc và khổ đau cũng đan quyện vào nhau, như đêm và ngày.

Xoảng! Trời ơi! Con bé nhỏ đã đập bể cái ly. Bạn thích cái ly này lắm, vì đó là quà kỷ niệm của một người bạn tặng nhân một chuyến đi xa. Con bé thiệt là bất cẩn, nó thiệt là quá quắt, dám lấy đồ của mẹ không hỏi ý kiến lại còn làm hư bể nữa, thiệt là giận quá.

Ừ, sao mặt con bé tái vậy? Thôi con! Đừng sợ, nói cho mẹ biết, mẹ sẽ không la rầy con đâu, đừng sợ! con thương yêu của mẹ. Dạ! con thấy cái ly này trong tủ đẹp quá, con định lấy ra rót nước trà mời mẹ, vì hôm nay mẹ được nghỉ ở nhà chơi với con. Ôi! con, cẩn thận, thôi để mẹ dọn, đừng chạy quanh, mảnh chai có thể cắt chân con.

À! Sự việc trong đời sống thường là như vậy, mới phút trước mình thấy quá bực mình vì sự không nghe lời, về việc bất cẩn của con bé. Phút sau đó, mình nghe tiếng thương yêu dâng nghẹn trong lòng. Hai mặt của một sự việc: Nếu chỉ nhìn một mặt, có thể mình đã sai lầm và la oan con bé; nó sẽ buồn biết là bao nhiêu. Ngày xưa mình cũng có khi đứng run như vậy trước mặt mẹ mình, khi mình bướng bỉnh không nghe lời mẹ. Một sáng, sang ngang, rồi mình làm mẹ...

Đứng bên này bờ, em làm mẹ

Em là con phía bên kia sông

Nước mắt chảy xuôi đôi bờ lồng lộng

Tảo tần lời rao, dào dạt tiếng ru...

                                     Nguyên Đại

Thương và giận, giận và thương, cứ như những đợt sóng trên sông truyền đi mãi...

Chuyện gì? Người bạn học của hơn 25 năm về trước, gởi email, ghi cả tên lẫn họ thế này, già rồi... mà không hiểu gọi tên tộc họ không đúng chỗ. Ừ, giận đấy! Phải chỉnh mới được, điều này thật quá lắm.

À! Đếm lại coi, mình còn nhớ cả họ và tên của mấy người bạn hồi học cấp 1: một..hai..í, không quá năm đầu ngón tay. Để coi! Bạn hồi trung học: một...hai.. ủa, không quá 10 đầu ngón tay. Mình như vậy, có lẽ “người bạn học” cũng vậy...à cũng vậy.

Ủa! thì ra, mình là một trong những người bạn cũ lâu năm mà “hắn” còn nhớ đủ họ tên. Mình có một vị trí trong lòng của “hắn” đó...cho dầu cái tình cảm đó nó màu hồng hay màu trắng. Phút trước mình giận hắn, phút này mình thấy “thương” hắn ghê. Có lẽ hắn hiểu. Tình cảm giữa hắn và mình là màu hồng hay màu trắng? Tầm bậy! Dứt khoát là màu trắng.

Ừ! Bỡi mình đã yêu chồng mình, có với anh ấy mấy mặt con. Cuộc đời của mình đã gắn liền với cuộc đời anh ấy hằng bao nhiêu năm nay. Mình đã “cho” anh ấy cuộc đời của mình để “nhận” cái hạnh phúc gia đình. Mình đã “cho” anh ấy tuổi thanh xuân của mình. Và anh ấy cũng vậy.

À! mình đã dứt áo giã từ những gã con trai khác để về với gia đình của anh ấy. Mình đã “kết liễu” những cuộc tình học trò. Mình đã “hy sinh” những ngày dong ruổi yêu đương; để vun bén cho gia đình mình đang có. Đón nhận nào cũng khởi sự từ những cho đi. Khởi hành nào cũng bắt đầu từ những giã từ. Sinh sôi nào cũng bắt đầu sau những kết liễu. Hạnh phúc nào cũng khởi đầu bằng những hy sinh.

Bạn thân yêu!

Nhìn rõ hai mặt của một chiếc áo, bạn sẽ thấy đời sống có khi chọn sự nghịch lý làm thuần lý. Bạn sẽ chọn cho mình cái mặt áo nào dùng để ra đường; và bạn cũng sẽ thông cảm được cho người “mặc áo trái”. 


Nhìn rõ hai mặt của đồng bạc, bạn sẽ biết chọn lựa cho mình một cách chi tiêu, và bạn cũng thông cảm cho người có cách chi tiêu khác bạn. Nhìn rõ hai mặt của một điều thoạt không như ý, bạn sẽ thấy phía bên kia của sự giận dữ là thương yêu. Nhìn rõ khổ đau, bạn sẽ thấy hạnh phúc đang nảy mầm; nhìn rõ sự hủy diệt bạn sẽ thấy ở đó đang bắt đầu sự sinh sôi.

Bạn sẽ không buồn vì đêm, vì bạn biết ngày mai mặt trời sẽ mọc. Bạn sẽ không bực cái nắng gắt trưa nay; vì bạn biết đó là điểm khởi đầu cho cơn mưa rào khi trời sập tối. Nhìn rõ sự ra đi, bạn sẽ thấy dung mạo của sự trở về đang dần hiện diện. Buổi chiều, nắng thật đẹp, nắng rượm vàng trên cửa sổ, nắng vàng lưu ly trên những chiếc lá trong phòng . Buổi tối đang đến, những dòng chữ này cũng vừa đến với bạn. Chúc bạn một đêm an lành.

Nguyên Đại

Tháng Sáu-2, 2011

Vì Anh Là Gió

em bảo anh là gió

thổi thổi mãi không dừng

cuốn đi bao bụi lá

vẫn cứ hoài cô đơn

anh bảo em là mây

trắng hiền áo học trò

kỷ niệm từ mực tím

trời xanh đời bình yên

gió tặng mây ngàn hoa

về, cơn mưa đầu hạ

gió và mây hát ca

nhịp bằng đời hữu, Tạ!

nguyên đại
tháng sáu -2, 2011


Lời Nhạc:
hương ngọc lan

anh vẫn tìm về nơi phố cũ, 

dẫu rằng em đã có chồng. 

căn gác nhạt nhòa vuông cửa... 

ngọc lan tán lá vẫn xanh... 

năm tháng cứ trôi đi 

sao lòng mình lạ thế, 

còn đây bỡ ngỡ dấu chân...

căn gác reo vui 

nụ cười con trẻ 

em đâu rồi 

anh hỏi lòng mình

ngọc lan thoáng hương dịu êm,

lòng bồi hồi chờ tay ai mở cửa, 

như ngày nào ta chia tay bỡ ngỡ 

anh cài hương lan lên tóc em

ngọc lan tán lá vẫn xanh

mà bông hoa nở xa tầm tay anh.
ngọc lan tán lá vẫn xanh 

mà bông hoa nở xa tầm tay anh

http://www.nhaccuatui.com/nghe?M=QtS-CYRCFg

Ru Thai

Em

Tối hôm qua anh nói chuyện với một người bạn. Anh là tác giả của bài thơ "Ru Thai" và kèm theo đó là một câu chuyện cười văn học.

Ru Thai

Vay thiền từng chiếc lá thu
Vàng từ cố quốc Đại Ngu vàng về
Vay đời từng tuổi sơn khê
Từ đêm mẫu hệ trăng về ru thai
Vay tình từng nhịp sơ khai
Từ xuân em khỏa hình hài phù dung
Từ mưa cát bụi phập phồng
Ta gùi di sản phiêu bồng hồi cư

                                      Lê Ân (Quy Nhơn)














Phật giáo (Thiền) truyền vào VN từ rất lâu, nhưng có lẽ rất thịnh vào triều Lý. Sau triều Lý rồi tới triều Trần, rồi mới tới Hồ Quý Ly (người đặt tên nước ta là Đại Ngu) (Chữ "Ngu" không có nghĩa là ngu dốt, nhưng có một ý nghĩa khác trong tiếng Hán (Tàu), hình như là "Hiền" (?) (anh không chắc). Bạn anh dùng chữ này cho có vẻ lạ, có "điểm nhấn" có một sắc "phản" để tạo "điểm nổi" trong bài thơ chứ không có hàm ý là Thiền chỉ du nhập vào Việt Nam bắt đầu từ triều Hồ. Nhưng....(cũng tùy) theo người cảm nhận nữa (cảm nhận riêng biệt của anh) là ông Hồ đã đặt tên nước là Đại Ngu, và họ đang "vay" (Thiền) của Phật Giáo ...

Vay đời từng tuổi sơn khê, là từ thời xa xưa, đời sống chúng ta với sự tích "Trăm trứng nở trăm con" với chữ "đồng bào" (ở trong cùng một "bọc", một bào thai của Mẹ Âu Cơ), cho nên mới từ đêm mẫu hệ, trăng về ru thai (trăng ru thai của Mẹ Âu Cơ), huyền thoại được pha trộn với nét đẹp tự nhiên mềm mại của ánh trăng.

Vay tình từ nhịp sơ khai: Yêu em từ rất lâu. Yêu con người của em, tâm hồn của em kết tinh từ những kinh nghiệm sống làm nên con người của em, từ "ngày em còn bé", anh đã "vay tình" từ đó (thoáng chút "Duyên và Nợ" ở đây). Nhìn em, thấy hình hài của em còn bé (chạy tung tăng trên những rừng thông Đà Lạt chẳng hạn...) (không biết bạn anh nó nhìn được điều gì từ người nó yêu thương???). Vần thơ trở nên rất sâu, rất xa, có chất thiền,...và có cái lãng mạn, rất đời, trong đó "từ xuân em khỏa hình hài phù dung"...

Từ mưa "cát bụi", từ xa lắm, từ thuở hoang sơ, với những dời núi đổi sông. Lời gọi "VỀ" từ những hoang sơ, về đi với tình người, với những gì cơ bản nhất trong đời sống con người, từ sự nương tựa nhau, chia sẻ cho nhau trong cuộc sống "bầy đàn". Trở về với những giá trị nguyên sơ với di sản văn hóa để lại từ bao đời của dân tộc, chứ không phải đặt tên "chủ nghĩa" để che đậy những sự thật đau lòng có thể thấy được hằng ngày.

Và, như một người đi hành hương (như những người dân tộc thiểu số miền núi - bạn anh cũng có thời đi dạy ở miền núi giống như anh), ta nhặt nhạnh hoa lá đặt vào chiếc "gùi" để phiêu bồng hồi cư (về, và trú ngụ).

Anh nghĩ đó là một bài thơ hay.

Và đây là chuyện cười
"Cha nội" biên tập báo (xyz) (tạm dấu tên)(tốt nghiệp ĐH Tổng Hợp Văn, sau đó học thêm Master gì đó), thấy chiếc lá thu (sửa ngay chữ "Thiền" thành chữ "Chiều" (cho nên thành: Vay chiều từng chiếc lá thu) - lá vàng thì phải chiều Thu. Trời ơi là nó tầm thường, sáo mòn, rập khuôn, không có một chút suy tư sáng tạo gì ở đây, vì một em học lớp 5 cũng biết được ngày khai trường với chiếc lá thu vàng...(Ở miền Bắc, tháng 9, khai trường là mùa thu). Sửa lại một chữ "Thiền" thành chữ "Chiều" là đá một cú thật mạnh vào một tác phẩm nghệ thuật.

Nhưng sửa chữ "thai" thành chữ ''nhau" mới "nghiệt" (thành ra: Từ đêm mẫu hệ trăng về ru nhau) - Có lẽ "cha nội" đó đọc "từ xuân em khỏa hình hài phù dung" (phù dung là người đẹp) và là người đẹp đang "khỏa" (thân) nữa, cho nên có trăng là phải "ru nhau", ru nhau trong động đá, giữa núi giữa rừng (sơn khê mà), và còn ru theo nhịp man di nữa (từ thời mẫu hệ mà!). Còn mưa cát bụi, phiêu bồng hồi cư, gắn vô cái chỗ đã "sửa" của "ông nội" đó, ai hiểu sao thì hiểu, giống như một số người cứ viết lung tung như vậy cho nó có vẻ thần bí, khó hiểu, càng khó hiểu càng tốt ("chủ nghĩa thần bí").

Chữ "thai" là ý niệm chính của bài thơ, là một chữ không thế thay thế được, vì đó là ý niệm "đồng bào" "đồng bọc"...phải biết thương nhau (như anh em vậy); đổi chữ "thai" thành chữ "nhau" là đốt luôn bài thơ vậy.

Và bạn anh rất nhân bản, khi anh hỏi "cha nội" đó là ai vậy, bạn anh nói "thôi đi" (kể chuyện cười cho vui, biết để làm gì)- điểm này làm anh mến phục bạn anh hơn. Một Luật Sư cần biết sai cái gì, ở đâu, và trách nhiệm thuộc về ai, một nghệ sĩ có khi không cần. Anh nghĩ công việc của em cũng đòi hỏi em có đôi mắt và cái đầu nghệ sĩ. Anh viết để em đọc một chuyện cười văn nghệ. Chúc em một ngày vui.

Anh Đại