Sự Chuẩn Bị của Chúng Ta
SBS Radio
Diễn Đàn Sinh Viên
29 Tháng Sáu, 1996
Bây giờ đang mùa thi, chắc chắn là các bạn bận rộn lắm. Hôm qua, tôi thi môn cuối cùng ở học kỳ này, và dù còn hai bài làm phải nộp nội trong hai tuần tới, nhưng cũng thấy khá nhẹ rồi. Tiết mục Diễn Đàn Sinh Viên hôm nay xin được mở đầu bằng một vài cảm nghĩ đến từ một chuyện nho nhỏ trước phòng thi vậy.
Trong nhiều năm Melbourne Showground được chọn làm nơi thi của học sinh ở đây. Năm nay, trời lạnh thật. Đông người; dù vậy, ngọn gió dẫu không hoang vu lắm vẫn cứ thổi buốt cả xuân thì. Xung quanh nhiều cuộc đời từ muôn hướng, không thiếu những âu lo. Tôi đứng dựa lan can trước phòng thi nghe chiều đi thong thả, bỡi những ngày vội vả đã qua đi rồi, và bây giờ xin những phút im lặng trước khi thi, như tâm trạng những người lính và những khoảnh khắc im lặng trước chiến tranh. Nhưng tôi sẽ không nói về lính, dù ngày Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa vừa qua đi, bỡi lẽ thi cử đối với chúng ta đã nặng rồi, và chuyện lính thì bao giờ cũng nặng hơn nữa.
Đứng gần như đối diện với tôi là một cô bé, có lẽ người Hoa, cô ấy chào bạn của mình bằng một cử chỉ rất điệu, rất Úc. Tôi mỉm cười một mình, và với chính tôi. Hồi mới tới Úc, cách đây mới mấy năm, nhìn những cử chỉ này thấy hơi lạ, có chút chống đối trong lòng. Bây giờ tôi quen rồi, quen một cách tự nhiên giản dị, như quen với mùi vị rau muống ở đây. Vâng, hột giống rau muống đem từ Việt Nam sang, nhưng gốc rễ cắm trên vùng đất khác, nên mùi vị của nó khác đi. Người ta cần thời gian để thông cảm cho sự khác biệt. Bây giờ tôi đã quen với mùi vị rau muống ở đây. Tôi đã thông cảm cho cây rau muống. Và điệu bộ của cô bạn trước mặt, không làm khơi dậy trong tôi một cảm giác chống đối nào nữa. Tôi đã có được một cảm giác dễ chịu, một hạnh phúc nhỏ từ chính sự thông cảm và hiểu biết của mình.
Đúng và sai trong nhiều trường hợp không phải là vấn đề. Không có một biên giới hẳn hoi. Thường chúng ta bị những quan niệm, thành kiến cũ chi phối. Những điều này tiêu chuẩn hóa cách nhìn sự vật, sự việc của chúng ta. Hợp với hệ thống quy điều đó thì chúng ta cho là đúng; không hợp thì là sai. Ngoại vật thay đổi theo thời gian; hệ thống “Đúng-Sai” trong lòng mình cũng phải được cập nhật hóa, cũng như chúng ta chấp nhận mùi vị của cây rau muống, vì nó được trồng trên một vùng đất khác.
Đời sống thì thay đổi nhanh chóng, nhưng sự thay đổi trong lòng người đôi khi diễn ra chậm lắm. Phải có thời gian thì cảm giác chống đối như tôi đã từng có trước đây mới thật sự biến mất trong lòng. Xin cho tôi được học làm cây rau muống để thích nghi nhanh với khí hậu và đất nước nơi này, và để biết kiên nhẫn chờ đợi sự thay đổi trong lòng người, như cây rau muống chờ đợi một cách kiên trì để được người ta quen thuộc và chấp nhận sự khác biệt về mùi vị của nó.
Chắc chắn là chúng ta cần thời gian rồi. Tôi cần vài ngày để hoàn tất một bài làm. Bạn cần thời gian mấy phút để hoàn thành một câu hỏi trong phòng thi. Người dân nước Nga cũng chỉ còn một vài ngày nữa để quyết định có nên tiếp tục tiến trình cải tổ, dân chủ hóa đất nước họ hay không? Người dân nước Nga chịu nhiều khổ đau mới tạo được những sự thay đổi vào thập niên 90 này, nhưng trong cuộc bầu cử vừa rồi, một tỉ lệ không nhỏ dân chúng cũng đã dồn phiếu cho những người đại diện có khuynh hướng cộng sản. Phải chăng cần có thêm thời gian nữa để toàn thể dân chúng Nga ý thức được và tin tưởng vào tương lai của nền dân chủ trên đất nước của họ. Tiến trình dân chủ có được hay không, không phải nằm trong kế hoạch của những nhà lãnh đạo, hay những nhà làm luật mà phải xuất phát từ ý thức và niềm tin của dân chúng. Luật pháp phải bảo đảm cho dân chúng phát huy quyền làm chủ thực sự của mình. Dân chúng phải biết sử dụng luật pháp như những công cụ có hiệu lực để bảo đảm các quyền tự do dân chủ của họ.
Hôm qua đại hội đảng cộng sản Việt Nam lần thứ tám khai mạc. Nếu bầu cử là để thay đổi nhân sự lãnh đạo quốc gia, thì đại hội đảng cộng sản có thể xem như một cuộc bầu cử. Nếu bây giờ, thí dụ như chúng ta có một cuộc bầu cử như nước Nga hiện nay. Ai sẽ đại diện cho khuynh hướng dân chủ đứng ra tranh cử? Có lẽ nhiều lắm. Những đại diện này có thể thắng được trong cuộc bầu cử này hay không? Những người này có chắc chắn chiếm được niềm tin của đại đa số dân chúng hay không? Bao nhiêu phần trăm dân chúng sẽ bỏ phiếu cho cộng sản? Dân chúng Việt Nam đã chuẩn bị đầy đủ để ủng hộ, và bảo vệ một nhà nước dân chủ chưa? Hai mươi năm qua, chúng ta đã chuẩn bị nhiều chưa, đủ chưa, cho chính chúng ta cũng như cho tương lai của những thế hệ mai hậu?
Có lẽ các bạn phải chuẩn bị bài, chuẩn bị thi, chuẩn bị cho tương lai trước mắt mình. Mọi người ai cũng phải chuẩn gị cho một cái gì đó. Chúc các bạn may mắn trong những ngày thi còn lại.
Thân ái chào các bạn
Kính chào quý thính giả.
Nguyên Đại
Đại Học Melbourne (Uni. of Melb.)
Tổng Hội Sinh Viên Học Sinh Việt Nam Úc Châu
